Zespół nadwrażliwego jelita – kiedy konieczna jest konsultacja z lekarzem?

17 czerwca 2020

Dr n. med. Katarzyna Górowska-Kowolik

Zespół jelita drażliwego dotyka około 11% populacji. Pomimo łagodnego charakteru cechuje go duża uciążliwość objawów. Z uwagi na podobieństwo symptomów IBS do dolegliwości występujących w innych, poważniejszych chorobach przewodu pokarmowego, niezbędna jest znajomość tzw. objawów alarmowych. Ich wystąpienie wymaga bezwzględnie konsultacji lekarskiej.

Zespół jelita drażliwego (irritable bowel syndrome – IBS) należy do tzw. czynnościowych zaburzeń przewodu pokarmowego. Wśród najczęstszych dolegliwości w jego przebiegu wymienia się ból brzucha, zaparcie i biegunkę – często występujące naprzemiennie. Leczenie zespołu ma na celu eliminację dokuczliwych objawów. Należy jasno podkreślić, że IBS jest chorobą trwającą najczęściej wiele lat i nie wyklucza możliwości rozwoju kolejnego schorzenia przewodu pokarmowego, w tym stanów mogących stanowić poważne zagrożenie zdrowia i życia chorego, których objawy mogą być przez pacjenta mylnie interpretowane jako objawy IBS. Stąd też każdy pacjent z rozpoznanym IBS powinien być świadomy tzw. objawów alarmowych, które powinny skłonić go do ponownej, pilnej konsultacji lekarskiej. Do tzw. „Czerwonych Flag”, czyli objawów, które nakazują poszukiwanie poważnych schorzeń przewodu pokarmowego, należą:

niezamierzona utrata masy ciała,
bóle brzucha o innym charakterze lub lokalizacji niż dotychczas, zwłaszcza ból wybudzający ze snu,
gorączka, szczególnie bez wytłumaczalnej przyczyny,
wymioty krwiste lub treścią przypominającą fusy,
domieszka krwi w stolcu lub obecność krwi utajonej w badaniu kału,
zaburzenia połykania (trudności w połykaniu, bolesne przełykanie),
odchylenia w wykonanych badaniach laboratoryjnych, w tym szczególnie niedokrwistość,
żółtaczka, czyli żółte zabarwienie skóry i/lub spojówek,
wyczuwalny przez skórę guz w obrębie jamy brzusznej.

W sytuacji, kiedy pacjent zaobserwuje u siebie jeden lub kilka ww. objawów, powinien bez zbędnej zwłoki udać się po pomoc lekarską. Warto podkreślić, że dodatkowym argumentem nakazującym wzmożoną czujność może być wywiad rodzinny, w którym stwierdzamy poważne choroby przewodu pokarmowego szczególnie u bliskich krewnych (rodzice, rodzeństwo, dzieci).

Bibliografia

Charakterystyka Produktu Leczniczego Ircolon Forte, 2017.
Delvaux M., Wingate D.: Trimebutine: mechanism of action, effects on gastrointestinal function and clinical results. „Journal of International Medical Research” 1997, no. 25, pp. 225-246.
Mulak A.: Leki prokinetyczne w Polsce – kiedy i jak stosować? „Gastroenterologia Kliniczna 2014, t. 6, nr 4: 134–142.
Kountouras J., Doulberis M., Papaefthimiou A., et al.: Gastroesophageal reflux disease, irritable bowel syndrome and functional dyspepsia as overlapping conditions: focus on effect of trimebutine. „Annals of Gastroenterology” 2019, no. 32(3), p. 318; doi:10.20524/aog.2019.0366.
Szczepanek M., Goncerz G., Strzeszyński Ł.: Choroby czynnościowe układu pokarmowego – wytyczne rzymskie IV (2016). Część III: Choroby czynnościowe jelit. „Medycyna Praktyczna” 2018, nr 6:, s.18-29.
Yang Y.J., Bang C.S., Baik G.H. et al. Prokinetics for the treatment of functional dyspepsia: Bayesian network meta-analysis. „BMC Gastroenterology” 2017, no. 17(1), p. 83. Published 2017 Jun 26. doi:10.1186/s12876-017-0639-0.
Ziółkowski B., Pacholec A., Muszyński J.: Alarm symptoms, risk factors for digestive tract cancer and readiness to participate in an endoscopic screening program. „Gastroenterology Review/Przegląd Gastroenterologiczny” 2013, no. 8(2), pp. 108-114; doi:10.5114/pg.2013.34836.