Pacjent z zespołem nadwrażliwego jelita leczony przewlekle przez gastrologa – jak postępować przy odwołaniu planowej wizyty u specjalisty?
Lek. med. Andrzej Dubik
Zespół jelita nadwrażliwego należy do zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego. Jest to nawracający ból brzucha, który występuje co najmniej jeden raz w tygodniu, przez ostatnie 3 miesiące, spełniający dodatkowo co najmniej 2 kryteria: związany jest z wypróżnieniem, związany jest ze zmianą częstości wypróżnień lub też ze zmianą konsystencji stolca. Zespół jelita nadwrażliwego można podzielić na 4 różne typy: z dominującą biegunką (ponad 25% wypróżnień to stolce biegunkowe), z zaparciem (ponad 25% stolców to stolce zaparte), postać mieszana i i niesklasyfikowana.
Zespół jelita nadwrażliwego jest dolegliwością przewlekłą, często leczoną zarówno przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, jak i przez lekarzy gastroenterologów.
Jego przyczyna jest nie końca poznana. Do czynników wywołujących uciążliwe objawy należą zaburzenia funkcji motorycznej jelit (np. po przebytej biegunce infekcyjnej), nadwrażliwość trzewna, zaburzenia osi mózgowo-jelitowej, nieprawidłowy skład mikrobioty jelitowej. U ponad 50% osób z objawami zespołu jelita drażliwego występują zaburzenia w sferze psychicznej – najczęściej lęk i depresja.
Po wykluczeniu objawów alarmowych – takich jak krew w kale, niezamierzony ubytek masy ciała, utrudnione połykanie, wymioty, niedokrwistość – można postawić rozpoznanie jelita nadwrażliwego bez wykonywania specjalistycznych badań. Najczęściej jednak w celu wykluczenia innych chorób wykonuje się USG jamy brzusznej oraz podstawowe badania laboratoryjne.
Leczenie polega na wytłumaczeniu pacjentowi istoty jego dolegliwości, a także udzieleniu wsparcia psychologicznego. Zmiana diety bardzo często również przynosi zmniejszenie dolegliwości.
W leczeniu stosuje się również probiotyki, leki normalizujące motorykę jelit (trimebutyna) i leki rozkurczowe.
W przypadku odwołania planowej wizyty specjalistycznej u pacjenta z zespołem jelita nadwrażliwego dalsze postępowanie powinno zależeć od kilku zmiennych. Czy jest to wizyta kontrolna, czy też pierwszorazowa? Czy dolegliwości są dobrze kontrolowane? Należy pamiętać, że farmakoterapię wykorzystywaną w leczeniu zespołu jelita drażliwego może zlecać i przedłużać lekarz podstawowej opieki zdrowotnej.
Pamiętajmy, że zespół jelita nadwrażliwego jest chorobą przewlekłą. Nie jest możliwe trwałe wyleczenie. Osoba chora musi nauczyć się radzić sobie z objawami tego zespołu przy wsparciu lekarza, dietetyka czy też psychologa.
Przy odwołaniu wizyty pamiętajmy, że choć objawy są uciążliwe, to choroba nie prowadzi do poważnych i nieodwracalnych skutków zdrowotnych. Należy skontaktować się z lekarzem Podstawowej Opieki Zdrowotnej lub rozważyć teleporadę specjalistyczną.
