Wysypka po antybiotyku – jaka może być przyczyna, a jak postępować?

Dr n. med. Małgorzata Rusek, specjalista alergolog

W trakcie leczenia antybiotykiem może dojść do pojawienia się zmian skórnych. Ich wystąpienie nie zawsze jest efektem prowadzonego leczenia. Wysypka w trakcie antybiotykoterapii może być spowodowana alergią na lek lub stanowić jeden z elementów choroby. Dalsze postępowanie uzależnione jest od rodzaju zmian oraz objawów im towarzyszących.

Zmiany skórne to jeden z częstszych objawów zgłaszanych w trakcie leczenia antybiotykiem. Zwykle przypisywane są reakcji alergicznej, nie jest ona jednak ich jedyną możliwą przyczyną. Uczulenie na lek najczęściej manifestuje się świądem oraz zmianami o typie rumienia lub pokrzywki. Objawy te mogą wystąpić już po godzinie od zażycia antybiotyku lub nawet po kilku dniach jego stosowania. Zmiany o niewielkim nasileniu, ograniczone jedynie do skóry, w większości przypadków mają charakter łagodny. Należy zwrócić uwagę, czy pojawieniu wysypki nie towarzyszą inne objawy, takie jak biegunka, wymioty, duszność, wyciek z nosa, kaszel, uczucie kołatania serca, problemy z mówieniem, zaburzenia świadomości. Pojawienie się tych symptomów wymaga bezwzględnie natychmiastowej pomocy lekarskiej. Ostrożność należy zachować także, jeśli zmiany skórne wystąpiły do godziny od podania antybiotyku lub towarzyszy im obrzęk warg, powiek albo całej twarzy.

Objawy ze strony skóry, szczególnie w przypadku dzieci, mogą być również jednym z elementów aktualnej choroby infekcyjnej lub rozpoczynającej się choroby przewlekłej. Zwykle towarzyszą one zakażeniom wirusowym, w tym znanym chorobom wysypkowym wieku dziecięcego, tj. rumień nagły, rumień zakaźny, choroba dłoni stóp i jamy ustnej czy – także w populacji dorosłych – mononukleoza zakaźna. Zmiany skórne w przebiegu tych chorób mogą przypominać objawy alergii, szczególnie jeśli wystąpiły w trakcie stosowania antybiotyku.

Wyjątkową ostrożność należy zachować w przypadku pojawienia się wysypki wybroczynowej, tj. takiej, która nie blednie po uciśnięciu palcem. Taki rodzaj zmian zawsze wymaga pilnej konsultacji lekarskiej.

W każdym przypadku zaobserwowania objawów mogących sugerować reakcję niepożądaną (w tym także wysypki) należy zaprzestać podawania antybiotyku do czasu uzyskania konsultacji lekarskiej. Jedynie lekarz może określić, czy wskazana jest kontynuacja prowadzonego leczenia, a także, czy istnieją przeciwwskazania do stosowania leku w przyszłości.

Bibliografia

1. Kaczmarczyk M., Porębski G.: Nadwrażliwość na leki – rekomendacje wobec praktyki. „Alergologia Polska – Polish Journal of Allergology” 2017, nr 4(4), s. 146-151.
2. Wu P., Longbottom K., Hague R. et al.: Fifteen-minute consultation: a child with a suspected drug allergy. „Archives of Disease in Childhood –Education and Practice” 2018, no. 103(3), pp. 124-130.