Przewlekły ból brzucha nasilający się z powodu stresu związanego z epidemią – co może być przyczyną? Jakie leczenie zastosować?

Lek. med. Andrzej Dubik

Epidemia wywołana przez wirusa SARS-CoV-2 powodującego chorobę zwaną COVID-19 jest przyczyną stresu u znacznej ilości ludzi. Część tych osób uskarża się na przewlekły ból brzucha, który w ostatnich dniach uległ znacznemu nasileniu. Ból brzucha zlokalizowany w śródbrzuszu, tzn. w okolicy pępka, mogący być związany z defekacją (oddaniem stolca), który nie wybudza w nocy ze snu (choć może utrudniać zasypianie), bardzo często jest objawem psychosomatycznych zaburzeń określanych mianem zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego. Jest to szeroka grupa rozmaitych dolegliwości, których wspólną cechą jest nasilanie w sytuacjach stresowych. Zaburzenia czynnościowe, takie jak czynnościowy ból brzucha czy też zespół jelita nadwrażliwego, są dolegliwościami często bardzo uciążliwymi, ale – co należy zaznaczyć – nie są niebezpieczne dla zdrowia i nie stanowią zagrożenia życia.

Nieobecność objawów alarmowych, takich jak ubytek masy ciała, krew w kale (makro- czy też mikroskopowa), potrzeba oddania stolca wybudzająca ze snu, zwiększa prawdopodobieństwo, że dolegliwości bólowe wynikają z zaburzeń czynnościowych.

Zgodnie z najnowszymi wytycznymi zwanymi Kryteriami Rzymskimi zaburzenia czynnościowe nazywamy też zaburzeniami interakcji jelitowo-mózgowych. Są najczęstszymi dolegliwościami jelitowymi dotyczącymi nawet 20% osób na świecie. Przyczyna tych dolegliwości jest złożona. Dotyczy ona zaburzeń osi mózg-jelito, zwiększonej przepuszczalności śluzówkowej, nadwrażliwości trzewnej, dysbiozy jelitowej, jak również zaburzonej motoryki żołądkowo-jelitowej.

Biorąc pod uwagę etiologię zaburzeń, leczenie jest trudne i wielokierunkowe. U ok. 70% pacjentów zmniejszenie dolegliwości bólowych następuje po wprowadzenie specyficznej diety zwanej dietą FODMAP (jest to dieta z ograniczeniem fruktooligosacharydów, di- i monosacharydów, a także polioli). W leczeniu stosuje się też specyficznej mieszanki probiotyków, leki rozkurczowe i leki normalizujące motorykę jelitową (np. trimebutyna).

Duże znaczenie ma też tzw. higieniczny styl życia obejmujący odpowiednią ilość snu i systematyczną aktywność fizyczną. Część osób z dolegliwościami czynnościowymi wymaga również wsparcia psychologicznego.

Należy jednak pamiętać, że przewlekły ból brzucha nasilający się podczas stresu może wynikać również z choroby organicznej, np. z zapalenia błony śluzowej żołądka czy też z powodu wrzodów żołądka i dwunastnicy, co może powodować konieczność leczenia pod kontrolą lekarską.