Przewlekły ból brzucha – kiedy konieczna jest konsultacja z lekarzem?

Dr n.med. Agnieszka Krzywicka, specjalista gastroenterolog

Ból brzucha jest jedną z najpowszechniejszych dolegliwości. Przewlekły ból brzucha może być stały lub nawrotowy. Stały ból brzucha cechuje mniejsze nasilenie, ale jest on bardziej uciążliwy. Nawrotowy ból brzucha często ma kolkowy charakter. U osób dorosłych w większości przypadków przypadłość ta jest przejawem choroby. Część przypadków nie wiąże się z chorobą organiczną i wynika z zaburzeń czynnościowych.

Do najczęstszych przyczyn przewlekłych bólów brzucha zaliczamy choroby zapalne górnego odcinka przewodu pokarmowego (np. choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy). Kolejną grupą są choroby pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych oraz przewlekłe zapalenie trzustki. U osób starszych przyczyną przewlekłego bólu brzucha są stany wynikające z niedokrwienia narządów jamy brzusznej. Przewlekłe bóle brzucha obserwujemy także w przebiegu nieswoistych chorób zapalnych jelit.

Rozlany ból brzucha może być wyrazem chorób spoza przewodu pokarmowego, np. chorób metabolicznych, neurologicznych czy przewlekłych zatruć.

Przyczyną bólu mogą być zaburzenia czynnościowe. Są to przypadki, u podłoża których leży wzmożona czynność skurczowa (kolka) i/lub nadwrażliwość trzewna.

Podstawowe znaczenie dla planowania badań i podjęcia leczenia mają staranne zebranie wywiadu z uwzględnieniem objawów alarmowych oraz badanie fizykalne obejmujące badanie per rectum. Do objawów alarmowych, których obecność budzi podejrzenie choroby organicznej, zaliczamy początek dolegliwości powyżej 50. r.ż., krwawienie z przewodu pokarmowego, chudnięcie, anemię, stany gorączkowe niezwiązane z infekcją, objawy nocne oraz dodatni wywiad rodzinny w kierunku chorób nowotworowych przewodu pokarmowego.

Po przeprowadzeniu rozmowy i badaniu lekarz planuje badania dodatkowe. Są to badania laboratoryjne (krwi, moczu, stolca), badania obrazowe oraz endoskopowe.

Często ból brzucha jest wyrazem banalnej niedomogi organizmu i ulega samoograniczeniu. Jeśli ból jest dokuczliwy, można przyjąć proste leki przeciwbólowe (np. paracetamol) i dodatkowo leki rozkurczowe.

Bibliografia

1. 1. Dąbrowski A.: Diagnostyka chorób układu pokarmowego. [W:] Wielka Interna. Gastroenterologia. Cz.1. Red. A. Dąbrowski. Warszawa 2019, s. 39-41.
   2. Kurzeja-Mirosław A., Słomka M., Celiński K. i in.: Podstawy diagnostyki różnicowej bólów brzucha. „Medycyna Rodzinna” 2004/01, s. 29-32.
   3. Pietrzak A, Skrzydło-Radomańska B, Mulak A. i in.: Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne z zespole jelita nadwrażliwego. „Gastroenterology Review” 2018, nr 13(4).
   4. Zych W.: Ból brzucha. Źródło dostępne on-line: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/68344,bol-brzucha