Antybiotyk – kiedy jest konieczny?
Dr n. med. Katarzyna Górowska-Kowolik
Antybiotyki to substancje posiadające zdolność do niszczenia lub hamowania wzrostu i podziałów komórek bakteryjnych. Wskazania do ich zastosowania są ograniczone, a decyzję o takim sposobie leczenia może podjąć jedynie lekarz. Wybrane zespoły objawów i sytuacje kliniczne mogą sugerować konieczność wizyty lekarskiej i ewentualnej antybiotykoterapii.
Z mechanizmu działania antybiotyków wynika skuteczność ich stosowania jedynie w stanach chorobowych, za które odpowiadają zakażenia o etiologii bakteryjnej. Należy pamiętać, że zdecydowana większość infekcji, zwłaszcza dróg oddechowych, ma podłoże wirusowe. Odróżnienie pochodzenia objawów (wirus/bakteria) w większości przypadków opiera się na współistnieniu symptomów i odpowiednich odchyleń w badaniu fizykalnym, ewentualnie poszerzonym o dodatkową diagnostykę.
Konsultacji lekarskiej mogą także wymagać łagodne objawy, które jednak przedłużają się lub nie ustępują po zastosowaniu leczenia objawowego.
Ze względu na etiologię wirusową błędne jest stosowanie antybiotykoterapii w przypadku wystąpienia grypy, infekcji grypopodobnej czy przeziębienia. Wirusowe pochodzenie dotyczy także większości biegunek infekcyjnych. Antybiotykoterapia lub leki przeciwbakteryjne są bezwzględnie konieczne w przypadku zakażeń uogólnionych, powikłanych bakteryjnie infekcji wirusowych, a także w przeważającej ilości zakażeń układu moczowego.
Nie należy leczyć antybiotykiem tzw. bezobjawowego nosicielstwa, najczęściej stwierdzanego pod postacią dodatnich wyników posiewów z nosa lub gardła przy równoczesnym braku dolegliwości.
Bibliografia
-
- Hryniewicz W., Albrecht P., Radzikowski A. i in.: Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego. „Narodowy Program Ochrony Antybiotyków na lata 2011–2015” 2018.
- Łoś-Rycharska E., Czerwionka-Szaflarska M. i in.: Antybiotykoterapia w Polsce – zwyczaje preskrypcyjne a rekomendacje. „Pediatria Polska” 2016, nr 91(1), s. 1-6.
