Antybiotyk – czy trzeba jednocześnie stosować probiotyki?

Dr n. med. Katarzyna Górowska-Kowolik

Stosowanie probiotyku w czasie antybiotykoterapii stanowi udokumentowany sposób profilaktyki biegunki poantybiotykowej. Suplementacja probiotykiem w trakcie leczenia korzystnie wpływa na jelitową mikrobiotę, zapobiegając jej nieprawidłowym zmianom. Ważny jest zarówno rodzaj stosowanego probiotyku, jego dawka, jak i czas przyjmowania.

Probiotyki to żywe drobnoustroje, które odpowiednio stosowane wykazują korzystny efekt zdrowotny. Istnieje wiele rodzajów szczepów probiotycznych. Uważa się, że probiotyki wykazują działanie szczepozależne, tj. charakterystyczne i odmienne dla każdego z nich. Stąd tak ważny jest wybór odpowiedniego probiotyku w zależności od przyczyny jego zastosowania. Podobne znaczenie będą miały także dawka i czas stosowania preparatu. Ze względu na potencjalnie niekorzystny wpływ antybiotykoterapii na mikrobiotę przewodu pokarmowego zaleca się uzupełnienie terapii antybiotykiem o podaż probiotyku. Ma to na celu zapobieganie m.in. niepożądanym objawom z przewodu pokarmowego, które mogą pojawić się w czasie leczenia antybiotykiem, w tym szczególnie biegunce poantybiotykowej. Najpopularniejszymi szczepami o potwierdzonej skuteczności dla jej zapobiegania są Lactobacillus GG i Saccharomyces boulardii. Nie wykazano przewagi preparatów zawierających połączenie kilku różnych szczepów probiotycznych. Każdy z probiotyków powinien być stosowany w dawce podanej przez jego producenta lub zgodnie z zaleceniami lekarza, jeśli są odmienne. Probiotyk powinien być podawany razem z antybiotykiem przez cały okres trwania leczenia. Nie ustalono, aby kolejność zażycia preparatów (antybiotyk – probiotyk) ani odstęp czasowy między nimi miały znaczenie dla efektów ich działania.

Poza gotowymi preparatami źródłem probiotyków mogą być także produkty spożywcze, np. jogurty i kefiry. Brakuje jednak dowodów wskazujących jednoznacznie na ich skuteczność, nie są więc one zalecane jako wyłączna forma profilaktyki.

Bibliografia

1. 1. Czerwionka-Szaflarska M., Dobrzańska A., Chybicka A. i in.: Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie profilaktyki biegunki związanej ze stosowaniem antybiotyków u dzieci. „Pediatria Polska” 2010, nr 85(6), s. 604-608.
   2. Szajewska H., Canani R. B., Guarino A. et al.: Probiotics for the prevention of antibiotic-associated diarrhea in children. „Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition” 2016, no. 62(3), pp. 495-506.
   3. Szajewska H.: Praktyczne zastosowanie probiotyków. „Gastroenterologia Kliniczna. Postępy i Standardy” 2014, nr 6(1).
   4. Szajewska H.: Zastosowanie probiotyków w pediatrii. „Standardy Medyczne” 2008, nr 5(4), s. 380-392.